Çin, ender toprak elementlerinin (NTE) ihracatını 3 Nisan’dan itibaren durdurdu. ABD ile süregelen ticaret savaşının bir sonucu olarak alınan bu karar, bilhassa elektrikli araçlar, savunma sanayi, havacılık ve bağlantı teknolojileri üzere kritik dallarda kıymetli tesirler yaratıyor.
ABD’DE ÜRETİM KRİZİ
New York Post’a nazaran, bu yasak ABD için büyük bir üretim krizine yol açtı. Ender toprak elementleri olmadan, savaş uçaklarından cep telefonlarına, Tesla motorlarından füze sistemlerine kadar birçok eserin üretimi durma noktasına geldi.
SEVKİYATLAR DURDU
Çin Ticaret Bakanlığı, disprosiyum, itriyum, samaryum, gadolinum, terbiyum, lutesyum ve skandiyum üzere yedi elementin ihracatına özel lisans zaruriliği getirdi. Fakat sistem şimdi tam olarak faaliyete geçmediği için sevkiyatlar durmuş durumda.
Uzmanlara nazaran, Çin’in denetim ettiği bu ender toprak elementleri, uydu sistemleri, akıllı füzeler, batarya teknolojileri, radar sistemleri, nükleer reaktörler, lazer sistemleri ve güç depolama tahlilleri üzere birçok teknolojik eserde kullanılıyor. ABD’nin ithalatının yüzde 70’i Çin’den sağlanıyor.
‘ÇİN BİR MONOPOL OLUŞTURDU’
ABD’nin stratejik maden uzmanı Drew Horn, “Bu elementler her şeyde bulunuyor. Çin, bu kaynaklarla dünya üretimini yöneten bir inhisar oluşturdu” dedi ve Çin’in bu atılımının ABD’ye karşı bir baskı aracı olarak kullanıldığını vurguladı.
WASHINGTON’UN TAHLİLİ YENİ TEDARİK ZİNCİRLERİ
Uzmanlar, ABD’nin bu krizle başa çıkabilmek için dost ülkelerle yeni tedarik zincirleri oluşturmayı hedeflediğini belirtiyor. Çin’in bu çeşit ticari atılımları, ABD’nin yerli üretim projelerini ve güç bağımsızlığı stratejilerini hızlandırma eforlarını da destekliyor.
NADİR ELEMENTLER OLMADAN ÜRETİM DURUYOR
Çin’in kısıtladığı az toprak elementleri, çağdaş teknolojilerde vazgeçilmezdir. İşte birtakım kritik elementler ve kullanım alanları:
- Disprosiyum (Dy): Yüksek ısıya sağlam mıknatıslar
- İtriyum (Y): Üstün iletkenler ve lazer sistemleri
- Gadolinum (Gd): MR aygıtları ve nükleer reaktörler
- Samaryum (Sm): Akıllı silahlar ve füze sistemleri
- Terbiyum (Tb): LED ekranlar ve manyetik depolama
- Lutesyum (Lu): PET tarama cihazları
- Skandiyum (Sc): Hafif alaşımlar ve havacılık
